Hierbij een persoonlijke gedachte over artikel 25 van de Nederlandse Geloofs Belijdenis (NGB), de ceremoniële wet. Wat werd er in die tijd met de “ceremoniële wet” bedoeld? Voor mij een vraag. Lastige vraag omdat er in de bijbel geen splitsing van ceremoniële wetten ten opzichte van andere wetten van de Torah wordt gevonden. Ook niet in het Nieuwe Testament.
Het volk Israël heeft zich met een eed aan de Torah verbonden. “Wij zullen [deze Torah] doen en horen” was de respons aan de voet van de berg Sinaï. En de Heere Jezus bevestigde dit volgens Matth.5 dat er geen tittel of jota van de wet zal veranderen.
Bij mij geeft artikel 25 een beetje een probleem. Niet onoverkomelijk. Maar het heeft voor mij verklaring nodig. Het probleem begint met een onderliggend (voor mij) principieel uitgangspunt dat er een scheiding is tussen het volk Israël en de niet-joodse kerk of gemeente van God. Zeg maar het tegenovergestelde van de vervangingsleer: Blijvend onderscheid tussen Jood en niet-Jood.
De opstellers van de NGB konden die scheiding nog niet goed zien. Integendeel, zij handelden vanuit het principe van de vervangingsleer. Nu, zo’n 300 jaar later is de situatie natuurlijk heel anders. Inmiddels zien we dat de Joden hun identiteit hebben behouden (dat betekent dat ze de Torah hebben gehouden tot nu toe) en dat de profetieën hun vervulling vinden in dat volk. Het joodse volk is inmiddels (gedeeltelijk) in hun land teruggekeerd. Ondertussen zien we dat de kerk haar plaats opnieuw een het herzien is ten opzichte van het Joodse volk.
Dit onderscheid tussen Jood en niet-Jood, wat naar mijn idee ook is tussen joodse gelovige en niet-joodse gelovige, was ook na de Reformatie nooit duidelijk geweest. Nog steeds is het niet duidelijk. Ik ben er op dit moment een boek over aan het schrijven om te laten zien dat er inderdaad een onderscheid is, ook ten tijde van de apostelen.
Het Joodse volk en de Torah zijn met elkaar verbonden. Daardoor is het volk Joods, het is hun identiteit. Het probleem is dan dat Israël die zich verbonden heeft aan de Torah, niets kan veranderen aan deze Torah. Dat zou alleen kunnen door de autoriteit van Jezus. Een expliciete openbaring van Jezus aan het volk Israël. Waarbij dan te kennen wordt gegeven dat de Torah niet meer vervuld zou moeten worden zoals Mozes heeft bevolen. Bijvoorbeeld dat de offerdienst niet meer nodig is.
Wij, de kerk als niet-Joden zijn toch niet in staat om dat te doen voor het Joodse volk? Ook het Nieuwe Testament geeft dat niet aan. Joodse gelovigen bleven joods leven. Het Joodse volk, ook de apostelen en ander gelovige Joden, hebben altijd geofferd zolang de tempel er stond. Naar mijn idee kunnen wij (of beter de kerk) niet bepalen voor het Joodse volk hoe je de Torah moet houden.
Het tweede punt is dan dat de opstellers van de NGB het verschil niet zagen en dus niet zozeer oordeelden voor het Joodse volk: Er was maar één volk en dat was Israël uit Jood en Heiden, eigenlijk de Kerk.
Met dat in het achterhoofd, ga ik nu het artikel voorlezen over het “afdoen der ceremoniële wet”.
Artikel 25 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis:
“Van het afdoen der ceremoniële wet.
Wij geloven dat de ceremoniën en figuren der Wet opgehouden hebben met de komst van Christus, en dat alle schaduwen een einde genomen hebben; alzo dat het gebruik daarvan onder de Christenen weggenomen moet worden; nochtans blijft ons de waarheid en substantie daarvan in Christus Jezus, in Denwelken zij hun vervulling hebben. Intussen gebruiken wij nog de getuigenissen, genomen uit de Wet en de Profeten, om ons in het Evangelie te bevestigen, en ook om ons leven te reguleren, in alle eerbaarheid, tot Gods eer, volgens Zijn wil.”
“Wij geloven dat de ceremoniën en figuren der Wet“
Dit is een onduidelijke aanduiding. De tempel ceremonieen zou duidelijker zijn geweest, maar dat sluit andere dingen uit die de kerk ook niet meer houdt, zoals b.v. het loofhuttenfeest. En wat wordt er met “figuren der wet” bedoeld? De figuren gelden niet meer maar de “waarheid en substantie” daarvan wel. Dit slaat dan niet op de vergeestelijking van de wet, want dat gebruikt de kerk wel. Wat zijn “de figuren” dan? Die vraag blijft bij mij.
Dan verder: “opgehouden hebben met de komst van Christus en dat alle schaduwen een einde genomen hebben”. Probleem hier is dan het vraagstuk waarom Paulus de wet tot het einde van zijn leven gehouden heeft. Want dat blijkt duidelijk uit de laatste hoofdstukken uit het boek Handelingen. Voor het Joodse volk (zoals voor Paulus) heeft het niet “opgehouden”.
Voor de christenen ligt hier eigenlijk de kern van de zaak. Met de uitdrukking dat de schaduwen een einde genomen hebben wordt bedoeld dat de wet vervuld is geworden in Christus. Dit geldt in het bijzonder voor christenen die Jezus als de Messias hebben aangenomen. De vervulling van de Torah is de zaligheid. In ultieme zin, eigenlijk is de volmaakte vervulling van alles pas na dit leven, waar het eeuwig leven in Jezus is geworden. De volmaakte vervulling van alles, van de (her)schepping. Dat is begonnen met de komst van Jezus. Het probleem hier is dat het Joodse volk deze Jezus (en de vervulling) niet heeft aangenomen. Maar dat (om die reden) de vervulling van de Torah en daarmee de zaligheid, de heidenen, of beter, niet-Joodse gelovigen is geworden.
“Alzo dat het gebruik daarvan onder de Christenen weggenomen moet worden.” Wat mij betreft ligt hier iets moois in. Als tenminste onder “de christenen” wordt verstaan dat dit de niet-joodse kerk of gemeente is. Het is immers op het Jeruzalem convent besloten dat christenen (niet-Joodse gelovigen) de Torah niet hoeven te houden. (Hand.15) Precies wat Paulus voorstond bij de gemeente van Galatie. Niet-Joodse gelovigen moesten niet door (Judaiserende) Joodse gelovigen de Torah worden opgelegd. Daardoor kwam de zaligheid niet dichterbij, integendeel. In dat opzicht “moet het onder christenen weggenomen worden”, De Torah is alleen voor Joden bedoeld.
“Nochtans blijft ons de waarheid en substantie daarvan in Christus Jezus”. Wat wordt bedoeld met “waarheid en substantie”? Dat is voor mij onduidelijk. Het is wel een duidelijk statement dat de waarheid in Christus Jezus blijft bestaan. Dat is heel mooi, want zodanig blijft de Torah van kracht met tittel en jota. Alleen het is hier de uitleg van die waarheid die voor onduidelijkheid kan zorgen.
“In Denwelken zij hun vervulling hebben.” En dus is alles in Christus vervuld. Alleen de uitwerking van de vervulling is onder de Joden als verbondsvolk nog niet te vinden.
“Intussen gebruiken wij nog de getuigenissen, genomen uit de Wet en de Profeten, om ons in het Evangelie te bevestigen, en ook om ons leven te reguleren, in alle eerbaarheid, tot Gods eer, volgens Zijn wil.” Wat zijn “de getuigenissen”? Ook hier dezelfde onduidelijkheid. Is het niet juist op basis van deze onduidelijkheid over de wet, dat men een ‘pick and choose’ mentaliteit ontwikkeld? Dat men zelf gaat kiezen wat er van de wet moet worden gehouden en wat niet? “Gebruiken wij nog” hetgeen wat kerkelijk wordt overeengekomen? Bijvoorbeeld: een vrouw mag geen mannenkleding aan, maar er mag wel varkensvlees worden gegeten? Of: De sabbat moet je houden, maar het Loofhuttenfeest niet?
Ik denk dat de intentie van dit artikel 25 wel goed is. Maar het niet onderkennen van het onderscheid tussen Jood en niet-Jood, ook onder gelovigen, maakt het onduidelijk en eigenlijk niet toepasbaar.
Wat dan? Is de Nederlands Geloofsbelijdenis niet goed? Ik meen dat deze belijdenis met zulke uitmuntend goede uiteenzettingen, zoals b.v. van de rechtvaardigmaking, zeker wel goed is. Maar ook het christendom heeft net als het jodendom gebreken omdat nog niet alles in de uitwerking vervuld is. En dat geeft dat we niet alles kunnen doorzien. De tijd is hierbij de beste leermeester. Vooralsnog zou ik zeggen: Bij twijfel vasthouden aan de “drie formulieren van enigheid” als uitleg van de bijbel. Voor Christenen.
